Transformacje gospodarki: fordyzm i postfordyzm, era postindustrialna.

W zależności od okoliczności w gospodarce dochodzi do istotnych przemian. Transformacje te przekładają się w dużym stopniu na sposób produkcji i rodzaj zatrudnienia. Są to więc zmiany mający duży wpływ na nasze życie. Jako klasyczny przykład takiej historycznej zmiany podaje się przejście z epoki, jaką był fordyzm do postfordyzmu.

Epoka fordyzmu ukształtowała się po Wielkim Kryzysie. Lata 30 XX wieku były okresem, w którym stabilność gospodarcza była rzeczą szczególnie pożądaną. Model ten oparty był na masowej produkcji i standaryzacji wytwarzanych dóbr. Społeczeństwo było bardzo zbiurokratyzowane, jednak zapewniona była stabilność zatrudnienia m.in dzięki wysokiemu poziomowi uzwiązkowienia. Dużą rolę odgrywały negocjacje zbiorowe, co czyniło stosunki przemysłowe wyjątkowo zinstytucjonalizowanymi. Przez nacisk na produkcję masową nieco dyskryminowane były sektory peryferyjne, nie mogły się bowiem cieszyć takim zainteresowaniem ze strony państwa. Duży nacisk kładziony był także na ochronę rynków wewnętrznych. Nad przebiegiem procesów produkcyjnych czuwały wąskie elity zawodowe, które nadzorowały bardzo hierarchiczne struktury przedsiębiorstw.

Epoka posfordyzmu, mająca swój początek w latach 60 odwróciła ten trend. Spowolnił się wzrost i zaczęły pogłębiać się dysproporcje ekonomiczne. Dynamicznie rozwijająca się globalna konkurencja spowodowałą konieczność uelastycznienia biurokratycznych dotychczas struktur. Zrezygnowano też z modelu produkcji masowej i rozpowszechnił się bardziej indywidualny model konsumpcji. Globalizacja rynków światowych przyczyniła się do pogłębiania się międzynarodowego podziału pracy i w dużym stopniu zwiększyła swobodę przepływu kapitału i siły roboczej, zmniejszając w ten sposób rolę związków zawodowych w różnych sektorach gospodarki. Zmiany technologiczne przełożyły się na restrukturyzację gospodarki – z biegiem lat odnotowuje się coraz mniejsze zatrudnienie w przemyśle.

Postfordyzm przekształcił także sposoby komunikacji między kadrą kierowniczą a pracownikami. Krytycy tego modelu twierdzą, że przemiany te przyczyniły się w dużym stopniu do dehumanizacji stosunków pracy. Systemy płac zostały w dużym stopniu zindywidualizowane, przez co trudniej jest kierować odgórnie danymi grupami zawodowymi. Zmiany te są nie bez znaczenia.

Branże o największym potencjale wzrostu w 2022 r.

Czy można jednak z całą pewnością stwierdzić, że żyjemy w erze postindustrialnej? Chociaż przemysł wytwórczy stracił na znaczeniu i zwiększył się popyt na usługi, to produkcja przemysłowa nadal ma duże znaczenie dla funkcjonowania gospodarki. Klasyczne wytwórstwo odgrywa dużą rolę w tworzeniu produktywności państwa, między innymi dzięki produkcji towarów na eksport. Same usługi nie są w stanie być motorem wzrostu gospodarczego. Przykładem kraju, w którym wzrost opiera się w głównej mierze na produkcji przemysłowej są Chiny – czasem nawet nazywa się je największą fabryką świata. Sukces tamtejszej gospodarki pokazuje, że era postindustrialna jeszcze nie nadeszła. Produkcja dóbr nadal się liczy. Wiele wskazuje na to, że całkowita deindustrializacja współczesnych społeczeństw jest po prostu mitem. Sektor przemysłowy gwarantuje nieporównywalnie szybszy wzrost produktywności niż inne części gospodarek.